Bułhakow zawsze twierdził, że w każdej sytuacji trzeba zachować się przyzwoicie, a to w czasach stalinowskiego terroru wymagało nie lada odwagi. I podczas gdy porządny radziecki obywatel donosił na swoich rodziców i wyrzekał się własnej przeszłości, pisarz ciągle przesłuchiwany przez bezpiekę konsekwentnie odmawiał podania jakichkolwiek nazwisk. We wszystkich kwestionariuszach podkreślał swoją przynależność do inteligencji, nie ukrywając udziału w wojnie domowej po niewłaściwej stronie oraz swojego stosunku do radzieckiej rzeczywistości. Otoczony donosicielami i agentami GPU, zaszczuty przez krytykę i dręczony przez władzę, zdecydowanie odrzucał propozycje współpracy i pisania na zamówienie, tłumacząc się słabą znajomością współczesnych realiów. Zamiast sławić wielkie socjalistyczne budowy i bohaterów pracy pisał powieść o Szatanie i Chrystusie, ukazującą Rosję w szponach diabelskiej siły, dobrze zdawał sobie sprawę, jaki niebezpieczny temat podejmuje. Na "Dzienniki Mistrza i Małgorzaty" składają się skonfiskowany przez bezpiekę dziennik pisarza, pod wymownym tytułem "Pod butem", listy do rządzących i przyjaciół oraz sporządzone na prośbę Bułhakowa codzienne zapiski jego żony. W ten sposób powstała kronika życie jednego z najwybitniejszych pisarzy XX stulecia.